Ból przewlekły to doznanie, które dotyka ciało, psychikę i negatywnie wpływa na relacje człowieka z otoczeniem, rodziną oraz na karierę zawodową. Nie leczony ból sam staje się chorobą. Ból przewlekły rozumiany jest zazwyczaj jako nieprzyjemne odczucie, które wiąże się z uszkodzeniem tkanek i trwa co najmniej 3 miesiące.
Obecnie dysponujemy wieloma metodami, które skutecznie leczą ból chroniczny. Terapia obejmuje ciało i psychikę – to wyzwanie dla interdyscyplinarnego zespołu specjalistów.
Z uwagi na specyfikę zjawiska, jakim jest ból przewlekły, miejscem właściwym do terapii tych dolegliwości jest poradnia leczenia bólu, taka jak NeuroKlinika Terapii Bólu i Aktywizacji Ruchowej MiwoMed. Lekarz pierwszego kontaktu lub nawet lekarz specjalista nie zawsze dysponują odpowiednimi kwalifikacjami i uprawnieniami do przepisywania określonych leków przeciwbólowych lub kierowania na zabiegi terapeutyczne. Poradnia bólu jest miejscem, gdzie pacjent nie tylko otrzyma recepty na leki przeciwbólowe. Tu chory może też porozmawiać z lekarzem o swoim cierpieniu. Otrzyma również wskazówki, jak ma sobie radzić z bólem.
Metody leczenia bólu przewlekłego
Do leczenia bólu przewlekłego powinno się podchodzić kompleksowo, czyli znosić nie tylko same dolegliwości bólowe, ale również łagodzić objawy towarzyszące. Terapia bólu przewlekłego może być procesem długotrwałym, jej czas trwania zależny od rodzaju schorzenia, jak i indywidualnych cech i podejścia pacjenta. Celem terapii jest poprawa komfortu życia chorego poprzez wykorzystanie metod nieinwazyjnych i inwazyjnych. Kluczowe znaczenie dla odniesienia sukcesu ma określenie stopnia nasilenia bólu i jego przyczyny. Dopiero w oparciu o te informacje można trafnie dobrać leki przeciwbólowe lub zabiegi terapeutyczne.
I.1. Personalizowana farmakoterapia – polega na indywidualnym doborze leków oraz ich bieżących modyfikacjach, co zapewnia optymalną skuteczność leczenia. Stosowane są niesteroidowe leki przeciwzapalne, opioidy, koanalgetyki oraz inne leki wspomagające, dzięki którym leczenie jest efektywne i obarczone minimalnymi działaniami niepożądanymi.
I.2. Zabiegi – Zabiegi powodują czasową lub stałą przerwę w przekazywaniu informacji bólowej do ośrodkowego układu nerwowego. Przykładowe zabiegi takie:
Blokady czyli znieczulenia nerwów obwodowych poprzez podanie leku miejscowo znieczulającego w bezpośrednie sąsiedztwo pni, splotów nerwowych i nerwów. W ten sposób nie tylko znosi się miejscowo odczuwanie bólu, ale także redukuje odczyn zapalny i usuwa skurcze pourazowe, przykurcze mięśni i dysfunkcje naczynioruchowe, co ułatwia prowadzenie fizjoterapii.
Termolezja – polega na zniszczeniu struktur nerwowych metodą termokoagulacji z wykorzystaniem prądu elektrycznego o wysokiej częstotliwości. Wskazaniem do jej zastosowania jest na przykład przewlekły ból pleców spowodowany zwyrodnieniami, neuralgia nerwu trójdzielnego czy rwa kulszowa.
Neuroliza – polega na zniszczeniu włókien nerwowych przez miejscowe podanie np. alkoholu etylowego, glicerolu czy fenylu. Metodę stosuje się do znoszenia bólu, którego nie da się zredukować żadnym innym sposobem w chorobie nowotworowej lub przy niedokrwieniu kończyn.
Neuromodulacja – polega na wszczepieniu systemów, które wpływają na działanie systemu nerwowego poprzez stymulację prądem elektrycznym lub przez ciągłe podawanie leków. Wskazaniem do zastosowania tej metody są m.in. bóle po nieskutecznym leczeniu operacyjnym kręgosłupa.
Leczenie toksyną botulinową – wstrzykuje się ją podskórnie lub domięśniowo, co powoduje przemijający paraliż mięśnia, w okolice którego została podana. Wskazaniem do zastosowania botuliny są m.in. kręcz karku, czy migrena. Objawy ustępują stopniowo po 1-3 dniach od zaaplikowania i utrzymują się przez kilka miesięcy.
I.3. Metody neuromodulacyjne, takie jak np. krioterapia miejscowa, akupunktura, masaż, TENS (przezskórna stymulacja nerwów obwodowych), PENS (śródskórna stymulacja nerwów), magnetoterapia, ultradźwięki,
I.4. Metody fizjoterapeutyczne – zintegrowany model leczenia bólu przewlekłego obejmuje również metody fizjoterapeutyczne mające na celu złagodzić odczuwany ból. Stosowane są zwłaszcza w przypadku bólów stawowych, stanów zapalnych i urazów, schorzeń kręgosłupa, dyskopatii, rwy kulszowej i kontuzji. Dzięki współpracy z fizjoterapeutami nasi pacjenci szybciej wracają do pełnej sprawności.
I.5. Metody psychologiczne – wielokierunkowe leczenie bólu musi obejmować również metody psychologiczne oraz leczenie bólu na podłożu psychogennym. Opiera się na ścisłej współpracy pacjenta i jego rodziny z psychologiem specjalizującym się w terapii osób cierpiących z powodu bólu przewlekłego. Psychologiczne metody obejmują rozmowy z psychologiem, próby zrozumienia źródła problemu, naukę kontroli oddechu, techniki medytacyjne oraz ćwiczenia relaksacyjne.