Miażdżyca – co to jest, jak leczyć i jakie są jej przyczyny?

Choroby cywilizacyjne to globalnie szerzące się  niezakaźne i  związane z tzw. rozwojem cywilizacyjnym choroby, które prowadzą do niepełnosprawności i odpowiadają za przedwczesne zgony. Do takich chorób należy m.in. Miażdżyca. Ich rozwój idzie w parze z uprzemysłowieniem, rozwojem ekonomicznym, zanieczyszczeniem środowiska oraz niezdrowym trybem życia.

Ich rozwój idzie w parze z uprzemysłowieniem, rozwojem ekonomicznym, zanieczyszczeniem środowiska oraz niezdrowym trybem życia.

Spis treści:

1. Co to jest miażdżyca?

Miażdżyca to przewlekły proces zapalny, dotykający głównie dużych i średnich tętnic.

Tętnice naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które prowadzi krew bogatą w tlen i składniki odżywcze  z serca do narządów ciała.

2. Jakie są objawy miażdżycy?

Miażdżyca jest chorobą przewlekłą i wolno postępującą, której objawy są różne i zależą od lokalizacji naczyniowej blaszki miażdżycowej. To sprawia, że jej objawy są niejednoznaczne. Miażdżyca może dotyczyć np. tętnic kończyn dolnych, tętnic nerkowych lub szyjnych.

Sama miażdżyca nie daje wyraźnych objawów klinicznych, poza nieprawidłowościami w wynikach badań laboratoryjnych. 

Jeśli jednak obserwujesz u siebie poniżej wymienione objawy, które są często obserwowane u pacjentów z miażdżycą – warto zgłosić się do lekarza:

  • Szybkie męczenie się,
  • Duszność,
  • Bóle w klatce piersiowej (tzw. bóle wieńcowe) początkowo pojawiające się po wysiłku, a wraz z postępem choroby także w spoczynku
  • Zawroty głowy, dezorientacja,
  • Przemijające trudności z mówieniem,
  • Przejściowe niedowłady np. trudności w poruszaniu ręką
  • Bóle brzucha – w przebiegu miażdżycy jelit i tętnic w jamie brzusznej;
  • Bóle łydek (bóle mięśni podudzia w czasie marszu),
  • Skurcze, obrzęki nóg i stóp, mrowienie – w przypadku miażdżycy kończyn dolnych

3. Jakie są przyczyny miażdżycy?

Na miażdżycę ma wpływ wiele czynników, które sprawiają, że na ściankach naczyń krwionośnych gromadzą się złogi. Jednakze analiza przyczyn miażdżycy w wielu przypadkach związana jest ze wskazaniem czynników ryzyka, które mają istotny wpływ na rozwój choroby – wśród czynników zwiększające ryzyko zachorowania na miażdżycę wymienia się:

  • Predyspozycje genetyczne,
  • Brak aktywności fizycznej lub jej niewystarczająca ilość,
  • Nadwaga i otyłość,
  • Palenie tytoniu,
  • Niewłaściwa dieta,
  • Nadciśnienie tętnicze,
  • Cukrzyca,
  • Podwyższony poziom cholesterolu LDL,
  • Obniżony poziom cholesterolu HDL,
  • Wysoka homocysteina,
  • Stres,
  • Przekroczenie 50. roku życia
  • Płeć

4. Jak powstaje miażdżyca?

Miażdżyca powstaje poprzez nagromadzenie się złogów tłuszczowych w tętnicach. Złogi te składają się z cholesterolu, substancji tłuszczowych, komórkowych produktów odpadowych, wapnia i fibryny (składnik krzepnięcia we krwi).

Gdy tłuszcz się gromadzi to ściana naczynia krwionośnego zwiększa swoją grubość. To zwęża kanał przepływu w tętnicy, czyli zmniejsza przepływ krwi. W krwi znajduje się tlen i inne składniki odżywcze, które są transportowane w całym organizmie. Miażdżyca zaburza ten proces zmniejszając kanał przepływu krwi w tętnicy, co sprawia, że organizm nie otrzymuje odpowiedniej ilości składników odżywczych i tlenu.

5. Jakie badanie trzeba wykonać, aby zdiagnozować miażdżycę?

Miażdżycę rozpoznaje się na podstawie charakterystycznych dolegliwości oraz obecności czynników ryzyka. W badaniach krwi występuje podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, złego cholesterolu LDL oraz obniżony poziom dobrego cholesterolu HDL.

Badania w kierunku diagnostyki miażdżycy zaleca lekarz rodzinny, bądź kardiolog. Do badań, które służą do diagnostyki miażdżycy wymienia się:

  • Morfologia krwi,
  • Lipidogram (cholesterol i trójglicerydy),
  • Rezonans magnetyczny tętnic,
  • Tomografia komputerowa tętnic,
  • Ultrasonografia dopplerowska.
  • Stężenie kreatyniny,
  • Stężenie mocznika,
  • Angiografia,
  • Koronarografia.

6. Jak przebiega proces leczenia miażdżycy?

Sposób leczenia miażdżycy zależy od tego, które tętnice zajęła choroba. Głównym celem w leczeniu miażdżycy jest obniżenie poziomu cholesterolu, które osiąga się przy pomocy zmiany trybu życia, nawyków żywieniowych oraz leków pacjenta.

Może okazać się u niektórych pacjentów konieczne zastosowanie leczenia operacyjnego, które polega na usunięciu nagromadzonej blaszki miażdżycowej, wszczepieniu by-passów lub poszerzeniu wewnątrznaczyniowym.

7. Profilaktyka w leczeniu miażdżycy.

Najważniejszym sposobem leczenia miażdżycy jest odpowiednia profilaktyka zdrowotna, czyli działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. W przypadku miażdżycy polega na prawidłowym stężeniu lipidów we krwi, aby nie dopuścić do rozwoju zmian miażdżycowych poprzez:

  • Zdrowa, zbilansowana dieta – dieta powinna być uboga w tłuszcze zwierzęce, spożycie słodyczy, unikać białego pieczywa, pszennego makaronu, ryżu oraz wyrobów z białej mąki.
  • Aktywność fizyczna – najlepiej 3 razy w tygodniu poświęcić przynajmniej pół godziny na wysiłek – spacer marszowym krokiem, bieganie, pływanie czy jazdę na rowerze.
  • Niepalenie papierosów
  • Utrzymywanie odpowiedniej wagi
  • Regularne badania laboratoryjne
  • Zrezygnowanie z picia alkoholu.