Zła postawa ciała jest spowodowana jego nieprawidłową pracą, czyli wynika z napinania lub skracania mięśni, gdy inne się wydłużają i osłabiają. Często się to zdarza podczas wykonywania codziennych czynności. Wady postawy mogą prowadzić do bólu, kontuzji lub innych problemów zdrowotnych. Siedzący tryb życia wpływa niekorzystnie na układ mięśniowy i kostny człowieka. Człowiek potrzebuje ruchu, aby się prawidłowo rozwijać. Niestety, już małe dzieci mają złe nawyki, a późniejsze wady postawy powstają wskutek siedzenia godzinami – podczas grania, oglądania Netflixa czy TV, pracy czy też nauki zdalnej. Przeczytaj więcej o tym: co to są wady postawy, jakie są etapy rozwoju, rodzaje, przyczyny, jak leczyć i zapobiegać!
Spis treści:
- Co to są wady postawy?
- Etapy rozwoju – wad postaw.
- Jakie są rodzaje wad postawy?
- Jakie są przyczyny wad postawy?
- Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia wady postawy.
- Leczenie i rehabilitacja wady postawy.
- Profilaktyka – wady postawy.
1. Co to są wady postawy?
Wady postawy, czyli wszelkie odchylenia od prawidłowej postawy ciała, to bardzo częsty problem we współczesnym społeczeństwie, dotyka przede wszystkim dzieci. Wady postawy dzieli się na wrodzone oraz nabyte.
Wśród cech prawidłowej postawy znajdują się m.in. obecność fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, symetryczna budowa klatki piersiowej, ustawienie głowy w linii prostej czy prawidłowo wysklepione stopy.
- Plecy okrągłe,
- Plecy płaskie,
- Krzywa klatka piersiowa
To jedne z najczęściej odnotowywanych deformacji. Ze względu na lokalizację odchyleń od normy, wady postawy można podzielić na wady: kręgosłupa, klatki piersiowej i kończyn dolnych.
Wada postawy to nie tylko problem natury estetycznej, każda nieprawidłowość w budowie ciała może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Powstaje wówczas zaburzenie balansu mięśniowego, który może doprowadzać do przeciążeń oraz nierównomiernego procesu wzrostu poszczególnych części ciała.
2. Etapy rozwoju – wad postaw.
ETAP I – czas powstania zmian czynnościowych. Ten etap jest praktycznie nigdy niezauważany. Nie występują dolegliwości, a także nie są widoczne odchylenia od normy. Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.
ETAP II – czas powstawania przykurczów (mięśni, ścięgien, więzadeł). Jest to odpowiednia chwila na interwencję lekarza i rehabilitację, ponieważ postawa może zostać skorygowana bez większego wysiłku i interwencja ćwiczeniami korekcyjnymi może być całkowicie skuteczna. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat. W tym okresie ćwiczenia korekcyjne dają możliwość likwidacji wady i powrotu na prawidłowy tor rozwojowy.
ETAP III – czas powstania zmian strukturalnych (utrwalonych przykurczów). Wady postawy w tym okresie są określane jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednakże całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego.
3. Jakie są rodzaje wad postawy?
a) Skolioza
Oznacza boczne skrzywienie kręgosłupa, spowodowane złym nawykiem postawy stojącej lub siedzącej lub wadliwym działaniem kręgów. Skolioza jest powszechna u dzieci i młodzieży, które zawsze naśladują lub tworzą nawyk trzymania ręki w kieszeni. Skoliozy strukturalne można podzielić na wrodzone, neurologiczne, mięśniowe i piersiowe.
b) Lordoza
To postawa pleców, która wyolbrzymia krzywiznę lędźwiową do pozycji często nazywanej kołysaniem. Stanie z zablokowanymi kolanami przyczynia się do tej niezdrowej postawy, która wyrównuje głowę za środkiem ciężkości. Ramiona mogą być również zbyt mocno ściągnięte. Wywołuje ból kręgosłupa oraz dolegliwości ze strony układu kostno-szkieletowego.
c) Kifoza
Inna używana nazwa – garbus. To niezrównoważona postawa, która może powodować ból szyi i pleców. Głowa jest wypychana do przodu, przed centrum grawitacyjne. Górna część pleców jest zaokrąglona, co podkreśla krzywiznę klatki piersiowej. Może wynikać z niezdrowej postawy, zwyrodnienia kości i stawów oraz deformacji kręgosłupa. Ciężkie przypadki zdiagnozowane jako kifoza Scheuermanna powodują zauważalny garb w górnej części pleców.
d) Plecy płaskie
Wada postawy w płaszczyźnie strzałkowej, której cechą charakterystyczną jest spłycenie lub zniesienie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa oraz zmniejszenie przodopochylenia miednicy. Można zaobserwować płaską klatkę piersiową oraz opadnięte oraz wysunięte barki, a nieleczone schorzenie skutkuje powstawaniem zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.
e) Płaskostopie
To najczęściej występujące schorzenie, oznacza deformację stopy, która polega na obniżeniu lub całkowitym zaniku wysklepienia. Prawidłowo ukształtowana stopa nie dotyka całą swoją powierzchnią podłoża, a jej kości tworzą łuk. W przypadku płaskostopia stopa całą swoją powierzchnią przylega do podłoża. Szacuje się, że może na nie cierpieć nawet do 40% ludzi.
4. Jakie są przyczyny wad postawy?
Główną przyczyną wad postawy jest siedzący tryb życia, zbyt mało ruchu podczas okresu dojrzewania i złe nawyki. Za wady postawy odpowiada również zbyt duże obciążenie w postaci noszenia zbyt ciężkiego plecaka w wieku szkolnym oraz częste przebywanie w nieprawidłowych pozycjach podczas odrabiania lekcji, w trakcie zabaw. Przyczyną wady postawy może być również wrodzona patologia układu kostno-mięśniowego lub aparatu ruchowego, czyli np. dysplazja stawu biodrowego oraz urazy, choroby neurologiczne i wady wzroku.
5. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia wady postawy.
- Predyspozycje genetyczne.
- Osłabienie mięśni: słabe napięcie mięśniowe lub słabe mięśnie posturalne.
- Wykonywany zawód: Zawód, który wymaga ciągłego siedzenia bez ćwiczeń, może spowodować zgięcie ciała.
- Urazy, choroby i infekcje
- Patologie narządów zmysłu: narządy takie jak oko, ucho itp. Ich zaburzenie może spowodować mimowolnie złą postawę ciała.
- Szybki wzrost
- Nadwaga
- Wypadki komunikacyjne
- Zła dieta
- Ciąża
6. Leczenie i rehabilitacja wad postawy.
Leczenie zaburzeń związanych z postawą ciała jest procesem długotrwałym, obejmującym współdziałanie wielu specjalistów: fizjoterapeuty, ortopedy, często także podologa i okulisty.
Leczenie chirurgiczne jest ostatecznością i stosuje się je rzadko. Wyjątek stanowi deformacja, która przysparza silnych dolegliwości bólowych.
Diagnostyka wad postawy opiera się przede wszystkim na badaniu fizykalnym oraz testach klinicznych (są to m.in. test Bertranda, test ścienny Degi, test Adamsa, objaw Otta-Schobera).
Rehabilitacja polega na zastosowaniu ćwiczeń, które mają za zadanie skorygować ustawienie poszczególnych elementów i doprowadzić do uzyskania symetrycznej postawy.
W tym celu wykorzystuje się oddziaływanie ćwiczeń oddechowych, wzmacniających i rozluźniających określone partie mięśni, reedukację dotychczasowych nawyków, elektrostymulację, kinesiotaping i ewentualne stosowanie wkładek do butów. Wszystko po to, aby zapobiec negatywnym wad kręgosłupa.
Wady postawy możemy korygować w prawie każdym wieku. W przypadku większości schorzeń kręgosłupa ruch jest jak najbardziej wskazany, lecz ćwiczenia powinny być do nich odpowiednio dopasowane.
7. Profilaktyka – wady postawy.
W zapobieganiu wadom postawy bardzo ważne są okresowe kontrole u lekarza i fizjoterapeuty. Pozwala to w odpowiednim czasie wychwycić ewentualne nieprawidłowości. Istotne jest też korzystanie z porad specjalistów, wprowadzanie aktywności ruchowej i stosowanie zasad ergonomii podczas pracy, nauki czy spędzania wolnego czasu.
Ćwiczeniami, które mogą pomóc w wyrabianiu nawyku utrzymywania prawidłowej postawy ciała, zapobieganiu zniekształceniom są proste aktywności. Opierają się one na elongacji kręgosłupa, mają za zadanie zachować tendencję wyprostną podczas rośnięcia.
W przypadku osób pracujących w biurze zaleca się:
Co godzinę należy rozprostować kości, by rozluźnić napięte mięśnie i wykonać krótkie ćwiczenia, aby pobudzić mięśnie do ruchu np. powinno się mniej więcej co 30 minut rozruszać szyję, obracając ją raz w prawo, raz w lewo lub jeżeli mamy do tego warunki, warto raz na jakiś czas stanąć na jednej nodze, rozciągając w tym samym czasie drugą. Pomoże to przywrócić prawidłowe krążenie w kończynach dolnych. W efekcie zadbamy również o mięśnie kręgosłupa czy pośladków.
Będąc w pracy, nie unikajmy schodów. Wpłynie to pozytywnie nie tylko na naszą kondycję, ale i samopoczucie oraz ogólny stan organizmu.
Może Cię również zainteresować: